Raport z diagnozy, czyli jak Choroszcz Kulturą stoi.

Miasto Choroszcz powstało w XV wieku, już w 1507 roku otrzymało prawa miejskie. Miasteczko dynamicznie się rozwijało, kolejni właściciele dóbr rozbudowywali jego różne części. W XVIII wieku hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki zbudował tu letnią rezydencję, murowany, barokowy kościół i klasztor Dominikanów, ufundował szpital i unicką cerkiew.

W 1840 roku powstała największa w regionie fabryka włókiennicza, miasteczko szybko nabrało charakteru przemysłowego, tuż przed I wojną światową liczyło 5 000 mieszkańców stając się tyglem kulturowo – religijnym. Fabryka po I wojnie światowej przestała działać, w części jej zabudowań powstał w 1930 roku Szpital Psychiatryczny, który funkcjonuje do tej pory.

Zachodnią część gminy zajmują Tereny Natura 2000 (ok. 50% obszaru): Narwiański Park Narodowy; Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Narwi; Narwiańskie Bagna; Bagienna Dolina Narwi i Ostoja Narwiańska. Obszary te charakteryzują się unikatowymi walorami krajobrazowymi, przyrodniczymi (są siedliskiem wielu gatunków flory i fauny, zwłaszcza ptaków) i geologicznymi.

Walory kulturowe tego obszaru to zabytki budownictwa wiejskiego – wiatraki, drewniane zagrody, zabytkowe obiekty sakralne, krzyże przydrożne, kapliczki oraz drewniane kościółki i cerkwie.

Gmina ma wiele miejsc atrakcyjnych dla mieszkańców i przyciągających odwiedzających z zewnątrz.

• Najbardziej znanym zabytkiem jest letnia rezydencja Branickich, zrekonstruowany po wojnie pałacyk z XVIII w. na sztucznie usypanej wyspie. Mieści się w nim Muzeum Wnętrz Pałacowych, a otaczające go kanały i założenie parkowe są niespotykane na skalę Polski. W skład zabudowań wchodzą też stajnie, wykorzystywane na wydarzenia kulturalne. Pałacyk jest oddziałem Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
• Budynki po fabryce włókienniczej C.A. Moesa z XIX wieku – obecnie szpital psychiatryczny. W budynku dawnej szkoły przyfabrycznej mieści się obecnie MGCKiS.

• Kościół i klasztor podominikański
• Cerkiew pw. Opieki i Matki Bożej
• Zerwany most w Kruszewie i reduta „koziołek”
• Kładka Śliwno – Waniewo

W gminie działają stowarzyszenia i fundacje wspomagające aktywność społeczną mieszkańców. Najważniejsze z nich to:

Źródło: Choroszcz.pl

M-GCKiS

Organizatorem życia kulturalnego gminy jest Miejsko – Gminne Centrum Kultury i Sportu. Mieści się z historycznym budynku, położonym w kompleksie zabudowań dawnej fabryki włókienniczej, obok szpitala psychiatrycznego i w pobliżu Muzeum Wnętrz Pałacowych. Budynek jest przestronny (nie cały służy Centrum, w jego części mieści się sklep), ciekawy architektonicznie, ale nie w pełni funkcjonalny. Wymaga remontu, co przy zabytkach jest trudne i kosztowne. Niedaleko budynku zlokalizowane jest boisko „Orlik” (boisko do piłki nożnej, siatkówki oraz koszykówki) oraz Stadion Miejski.

Centrum ma w dyspozycji aulę widowiskową na 200 osób, salę na 60 osób, salkę spotkań na 15 osób, pracownię sztuk wizualnych przeznaczoną do prowadzenia zajęć plastycznych, designerskich i malarskich, pracownię muzyczną do prowadzenia lekcji gry na instrumentach oraz śpiewu.

W strukturze Centrum działa biblioteka publiczna, z działem dziecięco – młodzieżowym i dwiema filiami (Klepacze i Barszczewo).

W Centrum zatrudnionych jest obecnie 17 osób, wspomaga ich 9 animatorów, 4 stażystów (3 osoby są na stażach w ramach programu Narodowego Centrum Kultury)   i

12 wolontariuszy. Pracownicy obsługują działalność samego Centrum (otwarte dla mieszkańców przez 5 dni w tygodniu od godziny 8.00 do 21.00, czyli przez 13 godzin, a w sobotę od 8.00 do 16.00 – w sumie 73 godziny tygodniowo, w tym zajęcia dla wielu grup odbiorców), biblioteki z dwiema filiami (5 dni w tygodniu), redagują gazetę w Choroszczy oraz odpowiadają za utrzymanie i funkcjonowanie obiektów sportowych sportowe, czynnych przez 7 dni w tygodniu.

W stałej ofercie Centrum są zajęcia taneczne, plastyczne, muzyczne, rękodzielnicze, fotograficzne i inne. Przy Centrum działają: zespół wokalny Rytmy Czasu (młodzieżowy zespół wokalny), Chór Kameralny a'capella (dorosłych), Centrum Kultury – Centrum Dialogu, Dyskusyjny Klub Książki; Klub Gier Planszowych i Karcianych, Klub Miłośników Gry Munchkin, Klub Turysty Kulturalnego, pracownia muzyczna (zespół muzyczno-wokalny Nervoovohoży). Poza tym organizowane są zajęcia zumby, zajęcia aerobiku, zajęcia pilatesu, zajęcia zimowe i letnie dla dzieci, zajęcia plastyczne dla maluchów, zajęcia biblioteczne i czytelnia internetowa, spotkania autorskie, wernisaże i wystawy okazjonalne.

W 2015 roku pracownicy Centrum zorganizowali 247 różnorodnych imprez, co jest wynikiem imponującym na tle gmin o podobnej wielkości i poprzednich lat, kiedy było ich o 20% mniej. Są to wydarzenia jednorazowe i cykliczne, które znane są w regionie, a czasem w kraju i za granicą. Najważniejsze z nich to Dni Choroszczy, Jarmark Dominikański i Międzynarodowy Dzień Ogórka w Kruszewie Festiwal Pieśni Patriotycznej i Religijnej oraz Jam Session w Stajni, Dzień Flagi.

M-GCKiS wspomagało także organizacyjnie i finansowo działania zespołów ludowych “Narwianki” z Kruszewa i “Klepaczanki” z Klepacz umożliwiając im  udział w przeglądach i festiwalach.

Z możliwości nagłośnienia imprez na sprzęcie należącym do M-GCKiS korzystało wiele organizacji  współpracujących  m.in.  Koło  Seniorów,  OSP,  Szpital,  Rada  Miasta        w

Świetlice wykorzystywane są  przez

mieszkańców jako miejsca                 spotkań, zebrań                 wiejskich, szkoleń,                    również do organizacji uroczystości indywidualnych (komunie,              stypy) jak                                i

wspólnotowych (bale sylwestrowe, festyny wiejskie). We Wsi Łyski działa aktywnie Koło Gospodyń Domowych „Kumoszki”, organizator dorocznych festynów.

Dyrektor Centrum Kultury i instruktorzy zorganizowali spotkania z mieszkańcami poszczególnych miejscowości.

Łyski

Najbardziej doceniane przez mieszkańców przedsięwzięcia MGCKiS to: gimnastyka, wyjazdy do Opery i teatru, zespół Klepaczanki, lekcje tańca towarzyskiego, gazeta gminna, spotkania teatralne, udział w Szlachetnej Paczce, zespół „Rytmy Czasu”, chór kameralny, lekcje gry na instrumentach i zajęcia fitness oraz turniej siatkarski w Jeronikach.

Marzeniem mieszkańców jest rozbudowa świetlicy, więcej zajęć dla mieszkańców we wsi, organizacja warsztatów (artystyczne, np. wypalanie w drewnie, zajęcia sportowe, dietetyczne, kulinarne, fotograficzne).

Do Centrum mieszkańcy Łysek wybraliby się na spotkania z folklorem (w formie warsztatów) i na potańcówkę na świeżym powietrzu (może na początku września). Potańcówki mogłyby się stać imprezą cykliczną, może tematyczną, byłyby elementem łączącym kilka pokoleń mieszkańców.

W świetlicy mogłoby być więcej zajęć dla dzieci, na przykład robotyka, fotografowanie, filmowanie. W budynku szkoły na strychu stoją krosna, można by je wykorzystać na warsztaty rękodzielnicze.

Klepacze

Mieszkańcy Klepacz niezbyt często korzystają z oferty MGCKiS – z ich wsi nie ma żadnego publicznego środka transportu do Choroszczy. Trudnością jest też brak informacji o wydarzeniach w Centrum. Dobrze oceniana jest praca tutejszej filii biblioteki. Mieszkańcy cenią gazetę wydawaną w Centrum, ale zauważają, że nie jest to źródło informacji o bieżących wydarzeniach. Postulują powrót do tradycyjnego kanału komunikacji, czyli tablic ogłoszeń we wsiach.

Zdaniem mieszkańców kluczową kwestią udziału w wydarzeniach w siedzibie Centrum jest dojazd – bardzo potrzebny jest dowóz na imprezy gminne. Gdyby istniała możliwość dojazdu – chętnie braliby udział w spotkaniach umożliwiających współpracę na przykład dwóch, trzech zespołów z terenu gminy. Potrzebny jest transport na spotkania do teatru, opery, imprezy spod świetlicy wiejskiej, transport na imprezy gminne w Choroszczy ( np. Jarmark Dominikański, Dni Choroszczy), spotkania orkiestr strażackich, mażoretek, spotkania autorskie, organizacja wycieczek gminnych z możliwością uczestnictwa mieszkańców wsi Klepacze

W świetlicy mogłyby się odbywać warsztaty zdrowego odżywiania, pikniki rodzinne (na przykład po mszy 16 lipca – był raz organizowany przez OSP, cieszył się dużą popularnością); turniej ulic w Klepaczach, Dzień Rodziny, zajęcia taneczne dla dzieci, przegląd kronik OSP, spotkania integracyjne (na przykład Stowarzyszenia Przyjaciół Niewodnicy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Choroszczy). Przydałyby się zajęcia językowe dla osób starszych, rajdy rowerowe po terenie gminy, zajęcia integracyjne (imprezy) np. Dzień Sąsiada, Dzień Seniora, warsztaty okolicznościowe, rękodzielnicze (np. robienie na

drutach, ozdoby szydełkowe, wykonanie stroików lub ozdób świątecznych), zorganizowane wyjazdy dla dzieci (np. wakacje, ferie), przegląd zespołów pieśni ludowej, rajd rowerowy z przewodnikiem po okolicy, zorganizowana wycieczka po Białymstoku (wyjazd autokarem) – „Białystok na nowo”, warsztaty kulinarne, zielarskie oparte na doświadczeniu mieszkańców, spotkania opłatkowe, organizacja przeglądu kronik OSP.

Żółtki

Świetlica jest miejscem spotkań, przede wszystkim młodzieży, która zbiera się, żeby pograć w gry planszowe, w ping-ponga (choć doskwiera brak siatki) czy po prostu porozmawiać. Odbywają się tu uroczystości mieszkańców (np. urodziny). Remont wewnątrz został sfinansowany z funduszu sołeckiego. Brakuje placu zabaw (jest tylko jedna huśtawka), boiska (do piłki nożnej i do koszykówki) i miejsca na ognisko.

Przydałby się w świetlicy rzutnik, można by organizować wówczas pokazy filmowe, czy oglądać wspólnie mecze, sprzęt nagłaśniający, wymiana oświetlenia i nowe stoły.

Potrzebą jest organizowanie w świetlicy imprez integrujących mieszkańców wsi czy poszczególne grupy – dzieci, młodzież. Młodzież chciałaby brać udział w zajęciach aktorskich, nauce gry na akordeonie, zajęciach malarskich, turniejach gier elektronicznych. Chętnie namalowano by mural na budynku świetlicy.

Do Choroszczy młodzież wybrałaby się na koncerty, maratony filmowe, organizowane wyjazdy na mecze, rajdy rowerowe, kuligi, do skateparku.

Jest plan, żeby założyć stowarzyszenie Narew – Żółtki (klub sportowy), który mógłby animować życie we wsi.

Barszczewo

W pomieszczeniach świetlicy spotyka się młodzież – gra w karty, rozmawia, ogląda filmy. Organizowane są choinki dla dzieci. W tym samym budynku mieści się również biblioteka, w której są zajęcia dla dzieci.

Przydałyby się zajęcia dla dzieci – dłuższe formy, na przykład półkolonie letnie i zimowe, dla dzieci z Barszczewa, Gajownik i Oliszek i krótsze – pojedyncze spotkania prowadzone przez animatora, na przykład raz w tygodniu – wspólne zabawy, wycieczki na rolkach lub rowerach, nauka zapomnianych gier (gra w klasy, skakanie na gumie), może coś w rodzaju asystenta podwórkowego, jacy bywają w miastach. Jeden z mieszkańców chciałby znaleźć kilka chętnych osób do założenia grupy teatralnej. Uczestnicy spotkania widzą potrzebę pracy animacyjnej we wsi, dostrzegają pozytywną zmianę w mentalności mieszkańców, odbudowę więzi sąsiedzkich, integracja powoli postępuje. W Barszczewie około 10 osób angażuje się w organizowanie wspólnych przedsięwzięć, na przykład festynów. To grupa, która wsparłaby animatora w jego pracy.

Zgłoszono potrzebę organizacji zajęć sportowo ruchowych dla kobiet, mężczyzn, dzieci i młodzieży w świetlicach lub – przy dobrej pogodzie w okolicach wsi. Potrzebne jest lepsze oznakowanie biblioteki, można by też w niej organizować zajęcia plastyczne dla dzieci.

Do Centrum mieszkańcy wybraliby się na koncerty muzyki poważnej koncerty jazzowe ale zdecydowana większość zajęć powinna się odbywać na miejscu. Dobrze by też było zimą wylewać lodowisko, a na działce gminnej usypać górkę saneczkową. Można by też zorganizować kurs pierwszej pomocy (fantom jest w Klepaczach), bardzo potrzebna jest wiedza i umiejętność reagowania przy wypadkach (pogryzienia, ukąszenia, wypadki komunikacyjne, udary itp.)

Trudnością jest niedostateczny dostęp do informacji – mieszkańcy nie wchodzą na strony internetowe M-GCKiS, za późno dowiadują się o tym, co jest organizowane. W dodatku tylko część wsi ma dostęp do światłowodu, więc z Internetem bywa różnie. Często rodzice wożą dzieci na zajęcia do Białegostoku, bo nie wiedzą, że w Choroszczy są podobne.

Złotoria

Świetlicą opiekuje się Ochotnicza Straż Pożarna, gmina przekazała ją organizacji. OSP też jest animatorem życia społecznego na wsi – drużyna strażacka liczy 82 osoby, w tym grupa  młodzieżowa,  a  czynnych  strażaków  jest  28.     Wszystkie  przychody  OSP     są

We wsi przydałyby się zajęcia ruchowe

– aerobik, może pilates, warsztaty rękodzielnicze – gdyby przyjeżdżał co jakiś czas ktoś z Centrum poprowadzić je, byłoby sporo chętnych. Mieszkańcy rzadko korzystają z zajęć organizowanych w Centrum ze względu na trudny dojazd do Choroszczy.

Złotoria to wieś z ciekawą historią, warto by było ją wykorzystać, nie tylko w samej wsi. Niedawno prowadzone były prace archeologiczne, wykopane eksponaty prezentowane są w Muzeum wnętrz Pałacowych. Część wątków historycznych jest wciąż nie opisana, warto by zrobić spotkania z mieszkańcami, żeby posłuchać i spisać lub nagrać ich opowieści.

Problemem jest przepływ informacji – do wsi dociera „Gazeta w Choroszczy”, ale są w niej raczej relacje z już odbytych wydarzeń, a nie bieżące zapowiedzi. Dobrym kanałem informacji jest kościół, dobrze działa też tradycyjny przekaz, czyli plakaty. Powinny wisieć na tablicach informacyjnych – powinny być co najmniej dwie.

Pomysły mieszkańców można podzielić na kilka grup:

Pracownicy M-GCKiS

W spotkaniu focusowym wzięli udział pracownicy merytoryczni Centrum Kultury.

Uczestnicy zostali podzieleni na dwie grupy, każda z nich dyskutowała i przenosiła na flipchart swoje przemyślenia dotyczące kultury w gminie Choroszcz i zadań oraz organizacji Centrum:

• potrzebny jest nowy budynek Centrum, obok istniejącego zabytkowego, w jednym kompleksie z Orlikiem, amfiteatrem, biblioteką. Zdaniem uczestników zabytkowy budynek obecnie zajmowany przez Centrum nie nadaje się do pełnienia funkcji nowoczesnego Centrum Kultury,
• kompleks Centrum Kultury powinien być połączony z terenem parku pałacowego,
• stajnie przy pałacu mogłyby służyć jako galerie, pomieszczenia na różne wystawy itp.,
• dobrą rzeczą jest gazeta gminna, wydawana i redagowana przez Centrum,
• warto wykorzystać walory Choroszczy – zbiornik wodny, nad którym mógłby powstać plac zabaw, siłownie na świeżym powietrzu,
• konieczne jest zadbanie o brzegi rzeki Horodnianki, która zasila zbiornik wodny,
• dobrze działają filie biblioteki – w Klepaczach i Barszczewie,
• mamy w gminie sporo świetlic – część z nich jest częściej wykorzystywana, niektóre tylko na zebrania sołeckie, warto by zaktywizować mieszkańców do współorganizowania małych wydarzeń dla mieszkańców (seniorów, dzieci, rodzin) w tych świetlicach,
• Centrum Kultury wymaga zaprowadzenia ładu przestrzennego – wyodrębnienia części zgodnie z funkcjami: biblioteka, galeria, zabawownia dla dzieci, pracownie tematyczne (garncarstwo, tkactwo, malarstwo itp.).
• Potrzebne są spotkania pracowników Domów Kultury z obszaru województwa podlaskiego i z Polski. Dyrektorzy mają swoje spotkania, a pracownicy właściwie nie mają szansy na wymianę doświadczeń, podpatrzenie swojej pracy itp.

Marzenia:

• sala kinowa, amfiteatr, sala widowiskowa z prawdziwego zdarzenia,
• „secret location”,
• kawiarnia przy bibliotece,
• zewnętrzny plac zabaw dla dzieci,

sala na różne aktywności dla seniorów, którą mogliby sami sobie zaaranżować,

• dostosowanie budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych, matek z wózkami, osób głuchoniemych itp. (likwidacja progu, drzwi wahadłowe, poręcze).

Potrzeby:

• zadbać o wszystkich ludzi pracujących i korzystających z Centrum,
• konsekwentnie prowadzić współpracę z organizacjami pozarządowymi
• ustalić zasady współpracy z mieszkańcami (regulamin wsparcia inicjatyw)
• negocjować warunki współpracy z tymi, którzy się przyzwyczaili, że Centrum wyręcza innych
• cyklicznie zapraszać liderów na spotkania w Centrum
• wypracować   zasady   promowania   (i   motywowania)   liderów   i   aktywnych mieszkańców
• doceniać ludzi
• CK niekoniecznie powinno „przejmować” imprezy wymyślone przez ludzi (tak jak stało się to z Jarmarkiem Dominikańskim, Świętem Ogórka, festiwalem pieśni parafialnej)
• organizacje pozarządowe nie są zainteresowane współpracą z gminą
• osoby aktywne muszą być stymulowane do aktywności

Młodzież

Instalacja kultury to też spacer badawczy i warsztaty z młodzieżą, przeprowadzone przez instruktorkę z Centrum. Efektem pracy tej grupy są konkretne pomysły na działania Centrum Kultury.

• Kawiarnio – księgarnia w Centrum Kultury. Miejsce spotkań z książkami, czytelnią, ścianą, na której ludzie pisaliby dla innych ludzi cytaty z ulubionych książek jako forma polecania lektur, słoiczkiem z cytatami, by zabrać kawałek książki na drogę. Byłyby tam spotkania miłośników książek w nieoficjalnej atmosferze. Zapraszano by twórców, ale spotkania byłyby też w gronie czytelników.
• Park rozrywek wszelakich: miejsce do skakania na trampolinach, akrobacji na linach i szarfach, kino, basen

Na rozmowę o potencjale kulturalnym gminy zaproszeni zostali lokalni liderzy i animatorzy. Podczas warsztatu dyskutowano w grupach o słabych i mocnych stronach Centrum oraz zagrożeniach i szansach na jego rozwój.

Wnioski

Po analizie zebranego materiału można sformułować kilka rekomendacji dla dalszej pracy M-GCKiS. Rekomendacje te dotyczą kilku obszarów:

Mimo, że Centrum prowadzi stronę internetową i profil Fb, które są na bieżąco uaktualniane, do wielu mieszkańców nie dociera z informacjami o tym, co robi. Część mieszkańców nie korzysta z Internetu, większość nie ma zwyczaju zaglądania na lokalne strony. Wciąż istnieje potrzeba korzystania z tradycyjnych kanałów informacji

– plakatów rozwieszanych w mieście i mniejszych miejscowościach, tablice ogłoszeń w sołectwach, współpraca z Kościołem.

Warto pomyśleć o długofalowej strategii dla M-GCKiS, opracowanej partycypacyjnie, z udziałem pracowników, lokalnych liderów, przedstawicieli instytucji gminnych, organizacji, przedstawicieli grup odbiorców.

W budynku Centrum działa biblioteka z czytelnią, ale wielu rozmówców, zwłaszcza młodzież postuluje zorganizowanie kawiarni połączonej z czytelnią. W Choroszczy nie w ogóle żadnej działającej kawiarni, młodzież potrzebuje spokojnego miejsca, w którym mogłaby się spotykać, a kawiarnia zlokalizowana w Centrum byłaby jednocześnie doskonałym narzędziem do promowania kultury.

Drugim, często zgłaszanym postulatem jest kino. Nie jako konkurencja dla sieciowych kin w Białymstoku, ale jako organizacja okazjonalnych spotkań z filmem tematycznym, studyjnym, archiwalnym. Pokazy filmów mogłyby być połączone z dyskusjami, potańcówkami, koncertami itp. W sąsiadującym z Centrum szpitalu istnieje sala kinowa, obecnie służąca jako kaplica.

Kolejną rzeczą, która jest przez mieszkańców wskazywana jako ważna, jest historia Choroszczy i miejscowości w gminie. Można ją wykorzystać do utworzenia szlaków turystycznych, do tworzenia tematycznych gier miejskich, rajdów historycznych. Warto też dokumentować opowieści starszych mieszkańców gminy, archiwizować zdjęcia, dokumenty, ślady przeszłości.

Do pełnienia wszystkich – starych i nowych funkcji – niezbędne jest doposażenie zaplecza technicznego Centrum w większą ilość sprzętu, wymianę jego wyeksploatowanej części, systematyczne uzupełnianie mebli. Doposażenia wymagają tez pracownie, które mogłyby służyć większej liczbie grup korzystających z różnorodnej oferty.

Spotkania w poszczególnych miejscowościach pokazały jak wiele różnych osób angażuje się w animowanie lokalnych społeczności. Jak wiele różnych wydarzeń jest organizowanych, co nie zawsze jest widoczne dla instytucji gminnych. Niezbędny wydaje się systematyczny kontakt z mieszkańcami w mniejszych społecznościach, cykliczne proponowanie zajęć w świetlicach, docieranie do poszczególnych wsi z informacją. Część wsi ma ogromny potencjał historyczny (np. Złotoria, Pańki, Kruszewo), kulturowy (artyści i twórcy mieszkający na terenie gminy) lub krajobrazowy (np. Żółtki, Śliwno, Kruszewo). Mieszkańcy proponują tworzenie szlaków turystycznych w obrębie gminy i organizacje rajdów pieszych, czy też rowerowych, które odkrywałyby na nowo te potencjały.

Centrum Kultury powinno pracować z mieszkańcami a nie tylko na rzecz mieszkańców. Przez wiele lat lokalni liderzy przyzwyczaili się, że wystarczy zgłosić jakiś pomysł, a pracownicy Centrum go zrealizują. Warto opracować regulamin wsparcia inicjatyw, zakładający jak największy udział lokalnych liderów i animatorów.

Naturalnym partnerem Centrum w małych miejscowościach mogą być istniejące organizacje – przede wszystkim Ochotnicze Straże Pożarne, które często animują życie na wsi, według własnych pomysłów i możliwości oraz grupy aktywnych kobiet, które nie zawsze chcą zakładać stowarzyszenia (wymaga to wielu formalności i zobowiązań) w wspierane merytorycznie i organizacyjnie mogłyby przejmować rolę animatora kultury.

W gminie Choroszcz działa kilka różnych instytucji, mogących być wsparciem dla działań Centrum – szkoły, szpital, Muzeum Wnętrz Pałacowych, organizacje pozarządowe z terenu gminy i z gmin ościennych, które wskazują na możliwości wykorzystania potencjału więcej niż jednej gminy. Warto organizować spotkania z przedstawicielami tych instytucji i organizacji, przynajmniej raz w roku rozmawiać o planach  Centrum  i  potrzebach  zauważanych  przez  te  instytucje.    Jednocześnie

byłaby to możliwość wykorzystania tych instytucji i organizacji jako kanałów docierania z informacją do mieszkańców.

Otoczenie to również lokalne organizacje i liderzy skupieni wokół świetlic, warto uwzględniać ich głos w planowaniu oferty Centrum.

W mobilizowaniu mieszkańców do aktywności pomogłyby zajęcia organizowane przez instruktorów i animatorów Centrum w świetlicach wiejskich. Nie muszą się odbywać bardzo często, ale cyklicznie, co jakiś czas oferować mieszkańcom profesjonalne wsparcie. Potrzebne są zwłaszcza zajęcia dla dzieci, które wracają gimbusami ze szkoły i nie mają żadnej możliwości skorzystania z bogatej oferty w Choroszczy. Przydałby się od czasu do czasu asystent podwórkowy, który proponowałby dzieciom nowe zabawy, gry, wycieczki, trasy edukacyjne itp., dzięki którym mogłyby one odkrywać swoje talenty i pasje. Druga grupą potrzebującą wsparcia  w  swoich  miejscowościach  są  kobiety,  które  nie  znajdują  czasu       na

„wyprawę do miasta”, ale do swojej świetlicy wpadłyby na warsztaty, czy zajęcia ruchowe. Warto inwestować w zajęcia tego typu, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo wyłonienia się naturalnej liderki, która będzie umiała i chciała w przyszłości prowadzić takie zajęcia samodzielnie.

W związku z tym, że większość świetlic pozostaje w strukturach i dyspozycji Gminy Choroszcz, należy wypracować system wykorzystywania tych pomieszczeń na działania Centrum

W związku z trudnościami w docieraniu mieszkańców mniejszych miejscowości do Choroszczy warto szukać możliwości organizowania dojazdów na imprezy organizowane w Centrum, może to znacząco wpłynąć na frekwencję.