EKOLAURY 20-lecia – nagroda przyznana przez kapitułę konkursu organizowanego przez Polską Izbę Ekologii – trafiła do Białegostoku. Miasto otrzymało także wyróżnienie w kategorii: gospodarka wodno-ściekowa, gospodarka wodami opadowymi i roztopowymi.
Nagroda EKOLAURY 20-lecia została przyznana Miastu Białystok za realizację projektów o znaczeniu proekologicznym w okresie ostatnich 20 lat – za oryginalne pomysły i innowacyjność oraz systematyczną pracę na rzecz dbałości o nasze środowisko naturalne. Kapituła konkursu – jak czytamy w uzasadnieniu – doceniła „przedsięwzięcia Miasta, które w skali 20-lecia znacząco poprawiły stan środowiska oraz przyniosły wymierne efekty ekologiczne”.
Oprócz tej prestiżowej nagrody Miasto Białystok otrzymało w tym konkursie także wyróżnienie Polskiej Izby Ekologii za rewitalizację stawu przy ul. A. Mickiewicza wraz z otoczeniem, poprawę jakości wody w tym miejscu, a także zwiększenie bezpieczeństwa hydrologicznego i działania proekologiczne, takie jak budowa w okolicy stawu budki dla nietoperzy.
– Z ogromną satysfakcją cieszymy się z tych nagród. Dowodzą, że nasze wieloletnie, systematyczne działania na rzecz ekologii zyskują uznanie nie tylko na forum lokalnym, ale także ogólnopolskim. To świadczy o tym, że podejmowane przez nas decyzje są właściwe, a nasze pomysły – nowatorskie – powiedział zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki.
Zgłaszając białostockie przedsięwzięcia do konkursu wskazano te, które wzbudziły największe zainteresowanie wśród mieszkańców. Są to projekty związane z poprawą jakości zieleni zorganizowanej, zachowaniem bioróżnorodności i ochroną przyrody, edukacją ekologiczną i rozwojem infrastruktury technicznej dotyczącej szeroko pojętej gospodarki komunalnej i komunikacyjnej. Do najważniejszych, które zostały zauważone w całym kraju, a także poza jego granicami, są łąki kwietne. Ich wielką zaletą – oprócz walorów estetycznych – jest poprawa bioróżnorodności w obrębie pasów drogowych i działek gminnych do nich przylegających, poprawa mikroklimatu i łagodzenie skutków miejskiej wyspy ciepła, zwiększenie retencji wód opadowych, oczyszczanie powietrza i ograniczenie erozji gleby oraz poprawa estetyki zieleńców. Innowacyjnym pomysłem są pola słonecznikowe, które stały się hitem projektu i rozsławiły nasze łąki. Obecnie na terenie miasta mamy prawie 8 ha łąk kwietnych, a docelowo będzie to 10 ha.
Wśród docenionych przedsięwzięć jest też niewykaszanie zieleńców w pasach drogowych. Obecnie mamy ponad 30 ha powierzchni pokrytej wielogatunkową roślinnością, co zapewnia owadom odbycie pełnego cyklu rozwojowego, daje drobnym ssakom możliwość wychowania potomstwa, motylom i innym owadom zapewnia pożywienie bez konieczności migracji, a ptakom – dostęp do pożywnych ziaren. Ponadto powierzchnia pokryta łąkami jest chroniona przed erozją glebową, oczyszcza powietrze absorbując szkodliwe dla zdrowia pyły PM 10 i PM 2,5 i zanieczyszczenia gazowe, zatrzymuje kilkukrotnie większą ilość wód opadowych niż zieleniec systematycznie koszony, a także wpływa na mikroklimat łagodząc skutki tzw. miejskiej wyspy ciepła.
Kapituła konkursu zwróciła też uwagę na projekt „Bioróżnorodność Miasta Białegostoku” polegający na badaniu i opisaniu walorów przyrodniczych naszego miasta. Jest to także wskazanie najcenniejszych obiektów przyrodniczych, które wymagają szczególnej troski i konkretnych działań, aby uchronić je przed degradacją i zniszczeniem. Prace nad badaniem bioróżnorodności naszego miasta zostaną zakończone w roku 2023. Doceniono też projekt „Ochrona owadów zapylających na obszarze Białegostoku”, dzięki któremu powstała pasieka miejska. Dodatkowym elementem projektu było założenie na obszarze Lasu Zwierzynieckiego barci i kłód bartnych. Jest to pierwszy tego typu projekt w Polsce realizowany przez gminę. Roczna produkcja miodu osiąga ok. 150 kg i jest on w całości przeznaczony na cele promocyjne.
Uwagę organizatorów konkursu zwrócił również rozwój błękitno–zielonej infrastruktury mającej wpływ na poprawę środowiska naturalnego. W ramach poprawy infrastruktury wodnej Miasto Białystok zrealizowało szereg inwestycji poprawiających jej funkcjonalność. Do działań zasługujących na szczególną uwagę należą te, które dotyczą rewitalizacji zbiorników wodnych – stawów przy ul. Marczukowskiej i stawu przy ul. Mickiewicza. Dzięki tej pierwszej inwestycji teren został gruntownie oczyszczony, zbiorniki przebudowane, odmulone i pogłębione. Odbudowane zostały urządzenia wodne oraz grobla rozdzielająca oba stawy. W efekcie możliwe jest precyzyjne regulowanie stanu wody w poszczególnych zbiornikach oraz jej przepływ. Rozwiązany też został problem podtopień okresowo występujących na tym obszarze w wyniku gwałtownych zjawisk atmosferycznych. Na stawach wybudowane zostały wyspy dla ptaków wodnych, pojawiło się też kilka pływających wysp z funkcją oczyszczania wody. Odbudowa stawów pozwoliła przechwycić część przepływu wody Bażantarki – zjawisko to korzystnie wpływa na lokalne obniżanie temperatury powietrza, tworzy swoisty mikroklimat, a więc skutecznie przeciwdziała obserwowanym zmianom klimatycznym.
Z kolei rewitalizacja stawu przy ul. A. Mickiewicza, za którą Miasto otrzymało wyróżnienie, pozwoliła na przywrócenie funkcji retencyjnych obiektu oraz utworzenie ciekawego miejsca do rekreacji i wypoczynku z zachowaniem jego walorów przyrodniczych. Powstała też strefa dla bytujących tutaj jeży, kaczek, ptactwa. Wybudowana została pierwsza w kraju wieża dla nietoperzy, które są tu obserwowane od lat, urządzono też motylarnię na świeżym powietrzu. W wyniku zrealizowanej inwestycji powstało malownicze miejsce chrakteryzujące się dużą bioróżnorodnością, dające wytchnienie mieszkańcom i możliwość spędzenia czasu w otoczeniu przyrody.
Podczas konkursu doceniono też Miejski Sad Edukacyjny w Parku Antoniuk, gdzie rosną różne odmiany dawniej uprawianych drzew i krzewów owocowych, a także – nagradzane już wcześniej – zielone przystanki, pierwsze zadanie w ramach przyjętego „Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu”.
Wśród zgłoszonych inwestycji infrastrukturalnych znalazł się m.in. system gospodarowania odpadami oparty na selektywnej zbiórce odpadów u źródła, jeden z najnowocześniejszych w kraju. W ramach projektu wybudowano nowoczesną spalarnię i sortownię odpadów komunalnych, kompostownię odpadów zielonych, linie do demontażu elektrośmieci i inne urządzenia służąco do utylizacji odpadów. W ramach systemu uruchomiono również produkcje pełnowartościowego nawozu organicznego o nazwie ”Kompośniaczek”. Dzięki spalaniu odpadów w ZUOK Białystok produkowana jest energia elektryczna i cieplna. Doceniono także modernizację miejskiej sieci wodociągowej. Spółka Miejska Wodociągi Białostockie dokonała przebudowy całej infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, co znacząco na poprawę warunków życia mieszkańców Białegostoku. Miasto zostało docenione również za budowę sieci ścieżek rowerowych (obecnie to już ok. 160 km dróg dla rowerów i ciągów pieszo-rowerowych), a także sieć wypożyczalni BiKeR.
Anna Kowalska UM w Białymstoku
Źródło: UM w Białymstoku