10 stycznia o godzinie 11:30 w w Galerii Parter Książnicy Podlaskiej przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 14 A odbędzie się wernisaż wystawy pt.: "W jedności siła! Idee Sokolstwa na pocztówkach ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie".
Idea sokolstwa przeniknęła na historyczne ziemie polskie z Czech. Trafiła tu na podatny grunt, najpierw w zaborze austriackim, następnie w zaborach pruskim i rosyjskim, a także na obczyźnie – w Niemczech, Francji, Stanach Zjednoczonych Ameryki i innych krajach. Idea oparta m.in. na haśle:
„W jedności siła!" łączyła ludzi wokół wspólnego celu, którym było przede wszystkim podtrzymywanie w narodzie siły umysłu i ciała oraz bojowego ducha, by w stosownym momencie mógł on podjąć walkę o niepodległość Ojczyzny.
Wokół Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół", którego działalność oparła się na tym przesłaniu, rozwinął się niezwykle szeroki ruch obywatelski o charakterze społecznym, sportowym, kulturalnym, wydawniczym, a z czasem także militarnym. Skupiał ludzi w różnym wieku, o zróżnicowanym statusie materialnym i społecznym.
Wspólnotę tę łączyły nie tylko najbardziej widowiskowe ćwiczenia i pokazy sportowe, ale przede wszystkim czytelne tylko dla Polaków patriotyczne symbole, związkowe barwy, ubiory, sztandary, pieśni. Kwintesencją tej wspólnoty były zloty sokole, organizowane w miastach nierzadko w rocznice wielkich wydarzeń narodowych, w których brały udział tysiące młodych ludzi, także z innych krajów.
Towarzystwo dbało o popularyzację swej działalności. Jedną z form było wydawanie okolicznościowych pocztówek związanych z pokazami sportowymi mężczyzn, a z czasem także kobiet, wydarzeniami upamiętniającymi znaczące daty w życiu narodu, symbolami, nutami pieśni i innymi aspektami działalności sokolej. Dzięki temu mamy dziś tak bogaty materiał ikonograficzny, dokumentacyjny, obyczajowy. Pocztówki te ewoluowały tak, jak inne karty pocztowe: zmieniały się ich układy graficzne, materiały, techniki druku, tematyka i style przedstawień.
Wystawa W jedności siła! zorganizowana została w 2016 roku z okazji 150. rocznicy powstania T.G. „Sokół" w Polsce, na bazie pocztówek sokolich gromadzonych od półwiecza przez Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie.
Prezentuje ona powstanie T.G. „Sokół" na ziemiach polskich pod zaborami i na obczyźnie, rozwój tego ruchu i ludzi, którzy się do niego przyczynili, idee i symbole sokolstwa, zloty oraz szeroko zakrojoną działalność kulturalno-oświatową gniazd sokolich. Obejmuje dzieje sokolstwa polskiego od XIX do XXI wieku i wiele innych aspektów z tym związanych. Na wystawie przedstawionych zostanie kilkadziesiąt pocztówek w dużym formacie, które ukazują historię sokolstwa polskiego. Zdecydowana większość to pocztówki wydane do 1939 roku, pozostałe ukazują działalność „Sokoła" po wojnie i współcześnie.
Autorką wystawy jest Barbara Mikocka – kustosz Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie.
Otwarciu wystawy towarzyszyć będą krótkie wykłady okolicznościowe:
Geneza polskiego "Sokoła" (dr hab. Jan Snopko, prof. UwB)
Likwidacja Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" po 1947 r. (dr hab. Artur Pasko, prof. UwB)
Wstęp wolny.
Serdecznie zapraszamy!
Mona Al-Kaber, Książnica Podlaska