Gdy w grudniu 2023 roku Rada Europy ogłosiła Muzeum Pamięci Sybiru laureatem swojej Nagrody Muzealnej, tak tę decyzję uzasadniał przedstawiciel komitetu nagrody, Constantinos Efstathiou:
Muzeum przekazuje silną narrację o deportacji, redukując materiał badawczy do tego, co niezbędne, pracując z silnymi obrazami przestrzennymi, które oddają głos wybranym autentycznym obiektom. Umiejętność muzeum przekazywania historii poprzez warsztaty, wydarzenia, media, publikacje i nowe formaty jest imponująca i przybliża ją szerokiemu gronu odbiorców.
Na wtorkowej uroczystości w Strasburgu, w ratuszu przy place de Brolie, o Nagrodzie Muzealnej Rady Europy mówił Theodoros Rousopoulos, przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy:
– Jest ona przyznawana od 1977 roku we współpracy z Europejskim Forum Muzeów. Ostateczną decyzję, kto zostanie laureatem, podejmuje Komisja Kultury, Nauki, Edukacji i Mediów Rady Europy. Sam byłem członkiem tej komisji przez pięć lat i nadal czuję się z nią związany – przyznawał Rousopoulos. – Chociaż jako przewodniczący Zgromadzenia nie mam już prawa głosu, czuję się szczególnie przywiązany do wartości, jakie niesie Nagroda Muzealna – dodał.
– Muzeum Pamieci Sybiru, laureat Nagrody Muzealnej Rady Europy 2024, opowiada historię sukcesywnych deportacji obywateli polskich na Syberię i do Kazachstanu. To poruszająca opowieść o łamaniu praw człowieka i braku szacunku dla ludzkiej godności. Dziś obserwujemy walkę Ukraińców o ich godność, która jest jednym z fundamentów demokracji – podkreślił przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.
Dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru, prof. Wojciech Śleszyński, w swoim przemówieniu w strasburskim ratuszu podkreślał z kolei rolę białostockich decydentów:
– Koncepcja budowy muzeum pojawiła się wiele lat temu, w 2010 roku. Była to decyzja Tadeusza Truskolaskiego, Prezydenta Białegostoku, który chciał upamiętnić losy deportowanych, ale przede wszystkim podkreślić wyjątkową rolę Białegostoku w tej historii.
– Co więcej, symboliczne jest, że jego syn, Krzysztof Truskolaski, poseł na Sejm RP i Zgromadzenie Rady Europy, nominował nasze Muzeum do tej Nagrody. Przez te wszystkie lata, od chwili powstania muzeum, w naszej pracy wspiera nas Rafał Rudnicki, wiceprezydent Białegostoku. Wszystkim im serdecznie dziękuję za zaangażowanie, wsparcie i zachowanie pamięci o historii i dziedzictwie kulturowym naszego miasta – podkreślał dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru, prof. Wojciech Śleszyński.
Wieczorną ceremonię poprzedziły spotkania prof. Wojciecha Śleszyńskiego z przedstawicielami instytucji europejskich oraz prezentacja Muzeum Pamięci Sybiru w Pałacu Europy, czyli w siedzibie Rady Europy.
W ramach spotkania w Pałacu Europy dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru oraz białostoccy politycy – poseł Krzysztof Truskolaski oraz zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki – odebrali symbolicznie statuetkę Nagrody Muzealnej Rady Europy. Jest to rzeźba „Kobieta z pięknym biustem” autorstwa Joana Miró.
