Już 1 grudnia wernisaż naszej pierwszej wystawy czasowej: „Tylko ból jest mój”
1 grudnia zaprezentujemy pierwszą, od czasu otwarcia siedziby przy Węglowej, wystawę czasową – „Tylko ból jest mój”
Będzie to ekspozycja przygotowana przez kobiety – o kobietach. O tym, jak wyglądał ich Sybir i jak one go zapamiętały. Będzie pobudzać do refleksji nad pytaniami: Co znaczyło być kobietą na Sybirze? Jakie trudności spadały na kobiety, które znalazły się w sytuacji granicznej? Jakie przeżycia łączą je z ofiarami współczesnych konfliktów?
Wreszcie – czy kobiecie doświadczonej przez przemoc pozostaje tylko ból?
Kuratorki wystawy – dr Karolina Mosiej-Zambrano, Katarzyna Śliwowska i Magdalena Zięckowska-Tuchlińska – chciały przede wszystkim podkreślić wagę kobiecego doświadczenia, oddać głos kobietom.
– Chciałyśmy pokazać te elementy historii, przeżyć i doświadczeń Sybiraczek, które często są marginalizowane, w które się dotąd nie zagłębiano. Chciałyśmy wydobyć z sybirackich relacji te fragmenty dotyczące kobiecego doświadczenia – mówi dr Karolina Mosiej-Zambrano. – Wystawa ma także pokazać, że przeżycia kobiet na Sybirze są podobne do losów kobiet, które dotknęły inne represje, w innym kraju. Historia nie tyle się powtarza, co ciągle trwa, a kobieta jest narzędziem używanym w konfliktach. Chcemy oddać głos Sybiraczkom, pokazując ich związek z kobietami z innych czasów i innych miejsc – dodaje.
Magdalena Zięckowska-Tuchlińska tłumaczy: – Gdy tematem jest wojna, mówi się o mężczyznach, oni działają, zdobywają, wygrywają. Kobiety są na marginesie. Nawet jeżeli mowa o Sybirze, przywołuje się postać bohaterki, matki-Sybiraczki. Brakuje zwykłej kobiety z jej kobiecym doświadczeniem, słabościami i trudnościami. Deportowano przecież także dziewczynki, kobiety dojrzewające, seniorki. Ta wystawa ma pokazać twarz kobiety, która została porwana przez nurt historii. Nikt jej nie pytał o zdanie, trafiła w obce miejsce i musiała przeżyć, często obarczona opieką nad innymi – mówi.
– Sięgnęłyśmy nie tylko do bezpośrednich relacji, ale także do wspomnień, pisanych czasem z perspektywy czasu, nie przez bohaterki wystawy, ale i przez ich dzieci czy współtowarzyszy. Prawie we wszystkich opowieściach pojawia się temat kobiet. Pokazujemy, jak narratorzy i narratorki widzieli kobiety, co na ich temat zapamiętali – podkreśla Katarzyna Śliwowska.
Kuratorki zaprosiły do współpracy przy przygotowywaniu wystawy przedstawicielki białostockich Sybiraczek. Panie: Teresa Borowska, Jolanta Hryniewicka, Wanda Kościuczuk, Janina Rutkowska i Barbara Sokólska przyjęły role Ambasadorek wystawy.
Dzieliły się z twórczyniami wystawy swoimi doświadczeniami i refleksjami. Spotkały się także z artystką, Edytą Urwanowicz, która przekształciła świadectwa kobiet – zebrane przez kuratorki – w cykl poruszających prac malarskich.
Edyta Urwanowicz urodziła się w 1981 roku w Białymstoku. W latach 1996 – 2001 uczęszczała do Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Artura Grottgera w Supraślu. Obecnie mieszka i pracuje w Gdańsku. Jest absolwentką i doktorem Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Zajmuje się głównie malarstwem. W swoich pracach inspiruje się formą kobierców wschodnich i tkanin dwuosnowowych, podejmuje próbę zrozumienia wartości wyrażonych przez znaki i ornamenty. Uczestniczyła w różnych wystawach w Polsce, ponadto na Litwie, w Niemczech i Szwajcarii.
Zapraszamy na wernisaż 1 grudnia 2023 roku o godzinie 18.00.
Dzień później odbędzie się konferencja naukowa przygotowana przez Muzeum Pamięci Sybiru i Polish Center for Torture Survivors – „Kobieta i wojna. Perspektywa kulturowa, społeczna i psychotraumatologiczna”.
Konferencja odbędzie się 2 grudnia w godzinach 11.00-15.00 w sali audiowizualnej Muzeum. Zgłoszenia mailowe na to wydarzenie przyjmuje dr Karolina Mosiej-Zambrano pod adresem: wystawy@sybir.bialystok.pl
Wystawie towarzyszyć będzie katalog.
Ekspozycja będzie prezentowana do 28 kwietnia 2024 roku. Wstęp wolny!