W tym roku w Białymstoku obchodzimy 80. rocznicę Powstania w Getcie Białostockim. Miasto przygotowało bogaty program wydarzeń kulturalnych i historycznych. Główne uroczystości zaplanowano na 16 sierpnia. Tego dnia o godz. 12.00 zostaną uruchomione syreny alarmowe. Do udziału w przygotowanych wydarzeniach zaprasza prezydent Tadeusz Truskolaski.
Powstanie w białostockim getcie, utworzonym w lipcu 1941 roku, było drugim pod względem wielkości – po powstaniu w getcie warszawskim – ważnym zrywem społeczności żydowskiej, która przed wojną stanowiła prawie połowę mieszkańców naszego miasta. Powstanie w Białymstoku wybuchło 16 sierpnia 1943 roku, walki trwały kilka dni.
Miasto przygotowało program upamiętniający, czyli szereg wydarzeń artystycznych i kulturalnych.
– W osiemdziesiątą rocznicę powstania w getcie chcemy w sposób szczególny oddać hołd żydowskim mieszkańcom Białegostoku. To niezwykle istotne, abyśmy nie zapominali o przeszłości, a jednocześnie czerpali z niej nauki dla przyszłych pokoleń – powiedział prezydent Tadeusz Truskolaski. – W przestrzeni miejskiej oraz w instytucjach realizujemy projekty upamiętniające i nawiązujące do kluczowych wydarzeń z lat 1941-43. Nasze przedsięwzięcia odbywały się w lutym, czerwcu i lipcu, teraz czas na ich kulminację w sierpniu. Chciałbym serdecznie zaprosić białostoczan, aby godnie uczcić tę ważną dla miasta rocznicę.
Instytucje kultury, animatorzy i organizacje pozarządowe organizują m.in. wystawy fotografii i malarstwa, koncerty, spektakle, prezentacje, spacery historyczne, działania edukacyjne, spotkania autorskie i dyskusje. Planują wydanie kilku publikacji (np. „Z krwi i nadziei” Samuela Pisara, „Kopiści białostockiego getta” Leny Makarowej, „Ostatni Białystoker” Marty Sawickiej-Danielak) czy realizację muralu.
W środę (16 sierpnia) o godz. 12.00 odbędą się uroczystości oficjalne związane z 80. rocznicą Powstania w Getcie Białostockim (Plac Mordechaja Tenenbauma). W południe w całym mieście zostaną uruchomione syreny alarmowe. W tę rocznicę Białystok odwiedzą także zagraniczni goście – m.in. rodzina Samuela Pisara, Benjamin Midler – ocalały z białostockiego getta z córką Ellen Winter, przedstawiciele Miasta Yehud-Monosson oraz Kiriat Białystok, Rebecca Kobrin, Irit Saguy – córka Ewy Kracowskiej, Beata Ruben – córka Felicji Nowak. Głównym obchodom towarzyszyć też będzie odsłonięcie tzw. kamieni pamięci poświęconych rodzinie Samuela Pisara – ocalałego z zagłady getta i obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Kamienie znajdą się na chodniku przy kamienicy, gdzie Pisar się urodził. Wydarzenie odbędzie się o godz. 14.00 przy ul. Dąbrowskiego 20.
Dwie godziny później zaplanowano koncert Moniki Horodek oraz Anny Jagielskiej-Riveiro z zespołem w auli Pałacu Branickich. Kolejnym wydarzeniem będzie dyskusja wokół książki „Z krwi i nadziei” Samuela Pisara w Muzeum Pamięci Sybiru przy ul. Węglowej (godz. 17.30). Na chętnych czeka także preview wystawy Zuzanny Hertzberg Mechica (Galeria Arsenał przy ul. A. Mickiewicza, w godz. 10-18).
Zwieńczeniem uroczystości 16 sierpnia będzie plenerowy spektakl „Skrzypek na dachu” Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie. Białostoczanie obejrzą go na Rynku Kościuszki (godz. 20.30.). Na spektakl obowiązują bezpłatne wejściówki, które można będzie odbierać od 7 sierpnia w kasie kina Forum przy ul. Legionowej 5 w godzinach pracy kina, od 8 sierpnia w kasie BOK/Centrum im. Ludwika Zamenhofa przy ul. Warszawskiej 19 w godz. 10.00-17.00. Jedna osoba może otrzymać 2 wejściówki.
Kolejnego dnia (17 sierpnia) przy ul. Warszawskiej 19 o godz. 18.00 mieszkańcy będą mogli spotkać się z Benem Midlerem, bohaterem książki „Ostatni Białystoker” i autorką Martą Sawicką-Danielak. To wyjątkowe wydarzenie poprowadzi Magdalena Rigamonti.
O godz. 19. 00 w Galerii Arsenał przy ul. A. Mickiewicza 2 rozpocznie się wernisaż wystawy Zuzanny Hertzberg Mechica. Elementem wydarzenia będzie także performance mówiony, który wprowadzi widzów w wyjątkową przestrzeń wystawy Mechica. Wieczorem, o godz. 19.30 na Placu Jana Pawła II, zaplanowano koncert Di Galitzyaner Klezmorim, w którym wezmą udział uczestnicy zajęć artystycznych Domu Kultury „Śródmieście”. Dodatkową atrakcją będą wizualizacje przygotowane przez Sebastiana Łukaszuka.
Kolejne wydarzenia czekają na białostoczan m.in. 18, 19, 20 i 27 sierpnia. Szczegółowy program obchodów 80. rocznicy powstania w getcie znajduje się w załączniku na dole strony.
Kamila Bogacewicz / UM w Białymstoku
